1. Bài 1. Giới thiệu về trồng trọt

Mở đầu

Phương pháp giải:

- Trồng trọt ra đời từ thời nguyên thủy.

- Có ba phương thức trồng trọt 

- Trồng trọt có vai trò cung cấp các sản phẩm thiết yếu cho con người và hỗ trợ cho sự phát triển của nhiều ngành nghề khác như chăn nuôi, chế biến, xuất khẩu,…

- Có các ngành nghề trong trồng trọt gồm: kĩ sư trồng trọt, kĩ sư bảo vệ thực vật, kĩ sư chọn giống cây trồng.

Khám phá

Phương pháp giải:

Việt Nam có nhiều lợi thế để phát triển trồng trọt: điều kiện tự nhiên (khí hậu, đất đai, địa hình), điều kiện kinh tế - xã hội (dân cư và nguồn lao động, tiến bộ khoa học – kĩ thuật, đường lối chính sách và thị trường).

Lời giải chi tiết:

- Điều kiện tự nhiên:

   + Khí hậu: Việt Nam nằm trong vùng nhiệt đới, có các mùa rõ rệt trong năm.

   + Đất đai: Phần lớn diện tích của nước ta là đất trồng.

   + Địa hình: Địa hình rất đa dạng như đồng bằng, trung du, cao nguyên, ven biển,…

- Điều kiện kinh tế - xã hội:

   + Dân cư và nguồn lao động: Dân cư có truyền thống nông nghiệp, nhân dân cần cù, thông minh, có nhiều kinh nghiệm trong trồng trọt.

   + Đường lối chính sách: Nhà nước quan tâm và có nhiều chính sách hỗ trợ để phát triển trồng trọt.

   + Tiến bộ khoa học – kĩ thuật: Khoa học công nghệ ngày càng phát triển, nhiều loại thiết bị, công nghệ hiện đại được ứng dụng trong trồng trọt.

   + Thị trường: Thị trường tiêu dùng trong nước và xuất khẩu không ngừng được mở rộng.

Khám phá

Phương pháp giải:

Dựa vào mục đích sử dụng, con người phân chia cây trồng thành nhiều nhóm khác nhau

Lời giải chi tiết:

Các nhóm cây trồng theo mục đích sử dụng trong hình 1.2 là:

- Ảnh a: Cây lương thực (lúa, ngô).

- Ảnh b: Cây rau (súp lơ, su hào).

- Ảnh c: Cây ăn quả (cam, vải).

- Ảnh d: Cây công nghiệp (cà phê, hồ tiêu).

- Ảnh e: Cây thuốc (đinh lăng, diếp cá).

- Ảnh g: Cây hoa (đào, cúc).

Kết nối năng lực

Hoàn thành nội dung theo mẫu bảng dưới đây với các loại cây trồng mà em biết.

Phương pháp giải:

Dựa theo các bộ phận sử dụng, mỗi nhóm cây trồng đều có những mục đích sử dụng khác nhau như: làm lương thực, thực phẩm; cung cấp thức ăn cho chăn nuôi; cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp: làm thuốc chữa bệnh; làm gia vị; lấy gỗ;…

Lời giải chi tiết:

Khám phá

Phương pháp giải:

Trồng trọt ngoài tự nhiên là phương thức trồng trọt phổ biến mà mọi công việc trong quy trình trồng trọt đều được tiến hành trong điều kiện tự nhiên. 

Khám phá

Phương pháp giải:

Trồng trọt công nghệ cao là trồng trọt được ứng dụng kết hợp thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại, nhằm nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất, chất lượng sản phẩm trồng trọt, thoả mãn nhu cầu ngày càng cao của xã hội và đảm bảo sự phát triển nông nghiệp bền vững.

Lời giải chi tiết:

- Ưu tiên sử dụng các giống cây trồng mới cho năng suất cao, chất lượng tốt và thời gian sinh trưởng ngắn.

- Đất trồng dần được thay thế bằng các loại giá thể hoặc dung dịch dinh dưỡng, giúp cây trồng sinh trưởng, phát triển tốt hơn.

- Ứng dụng ngày càng nhiều các thiết bị, công nghệ hiện đại nhằm chủ động và nâng cao hiệu quả sản xuất, giải phóng sức lao động.

- Người lao động có trình độ cao, quy trình sản xuất khép kín từ khâu nghiên cứu, ứng dụng sản xuất đến tiêu thụ nông sản.

Khám phá

Phương pháp giải:

Một số nghề trong ngành trồng trọt bao gồm: kĩ sư trồng trọt, kĩ sư bảo vệ thực vật, kĩ sư chọn giống cây trồng.

Lời giải chi tiết:

Các ảnh trong hình minh họa cho ngành nghề trong trồng trọt là:

- Ảnh a: Kĩ sư trồng trọt.

- Ảnh b: Kĩ sư bảo vệ thực vật.

- Ảnh c: Kĩ sư chọn giống cây trồng.

Kết nối nghề nghiệp

Phương pháp giải:

Mỗi ngành nghề trong trồng trọt có những nhiệm vụ riêng và yêu cầu những phẩm chất khác nhau. Học sinh cần dựa vào sở thích, thế mạnh và sự phù hợp của bản thân để lựa chọn ngành nghề phù hợp trong lĩnh vực trồng trọt.

Lời giải chi tiết:

Bản thân em thấy mình phù hợp với nghề kĩ sư trồng trọt vì em là một người yêu thiên nhiên, thích chăm sóc cây trồng. Em muốn mình có thể nghiên cứu cải tiến và ứng dụng các tiến bộ kĩ thuật trên thế giới để giúp bà con nông dân tăng năng suất, chất lượng nông sản, từ đó đưa nông sản Việt Nam ngày càng tiến xa trên thị trường quốc tế.

Luyện tập

Phương pháp giải:

Các lợi thế để phát triển trồng trọt bao gồm: điều kiện tự nhiên (khí hậu, đất đai, địa hình), điều kiện kinh tế - xã hội (dân cư và nguồn lao động, tiến bộ khoa học – kĩ thuật, đường lối chính sách và thị trường).

Lời giải chi tiết:

Địa phương em là tỉnh Ninh Thuận có những lợi thế để phát triển trồng trọt như sau:

- Khí hậu nắng nóng quanh năm, thuận lợi cho việc phát triển các loại cây trồng đặc thù có năng suất, chất lượng cao với quy mô, diện tích lớn và sản xuất được quanh năm như nho, mía, neem, bông hạt. 

- Tiềm năng đất có khả năng đưa vào sản xuất nông nghiệp còn lớn.

- Một số công trình thủy lợi lớn sẽ tiếp tục được đầu tư.

- Nguồn lao động dồi dào và có trình độ trong lĩnh vực trồng trọt.

Phương pháp giải:

Các loại cây trồng phổ biến ở địa phương em Ninh Thuận bao gồm: nho, mía, neem, bông hạt.

Lời giải chi tiết:

Các loại cây trồng phổ biến ở địa phương em:

Vận dụng

Phương pháp giải:

Học sinh tự tiến hành khảo sát, ghi chép tùy theo khuôn viên trường học/gia đình/ nơi em sống cà phân chia chúng thành các nhóm thích hợp theo mục đích sử dụng: cây lương thực, cây công nghiệp, cây ăn quả, cây rau, cây thuốc, cây gia vị, cây hoa, cây cảnh, cây lấy gỗ.

Lời giải chi tiết:

Tiến hành khảo sát, ghi chép lại tên các loại cây trồng có trong khuôn viên nơi em sống,... và phân chia chúng thành các nhóm thích hợp theo mục đích sử dụng.