3. Bài 11. Phòng và trị bệnh cho vật nuôi

- Do vi sinh vật gây bệnh (vi khuẩn, virus,..): bệnh tụ huyết trùng ở trâu bòdo vi khuẩn Pasteurella multocida; bệnh đóng dấu lợn do vi khuẩn Gram dương Erysipelothrix rhusiopathiae; bệnh nấm phổi ở gia cầm do nấm Aspergillus Fumigatus, Mucoraceae.

- Do thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng; thức ăn không an toàn: lợn nái nuôi con mà thiếu khoáng thì dễ bị liệt chân; bò ăn phải cây cỏ có độc, sẽ bị ngộ độc.

- Do động vật kí sinh (ve, rận, giun, sán,...): giun đũa lợn sống ký sinh trong ruột lợn, con ghẻ sống kí sinh ở da lợn.

- Do môi trường sống không thuận lợi (quá nóng, quá lạnh): bệnh cước chân ở trâu, bò do thời tiết lạnh nhiệt độ xuống dưới 10oC.

Các nguyên nhân chính gây bệnh cho vật nuôi:

+ Do vi sinh vật gây bệnh (vi khuẩn, virus,...).

+ Do thừa hoặc thiếu chất dinh dưỡng; thức ăn không an toàn.

+ Do động vật kí sinh (ve, rận, giun, sán,...).

+ Do môi trường sống không thuận lợi (quá nóng, quá lạnh).

Phòng bệnh là thực hiện các biện pháp phòng ngừa nhằm bảo vệ cơ thể vật nuôi khỏi các tác nhân gây bệnh.

- Hình 11.3a: Nuôi dưỡng tốt: cho vật nuôi ăn uống đầy đủ, thức ăn và nước uống đảm bảo vệ sinh.

- Hình 11.3b: Chăm sóc chu đáo: thực hiện chăm sóc phù hợp với từng đối tượng vật nuôi, đảm bảo chuồng nuôi ấm vào mùa đông, thoáng mát về mùa hè, không quá nóng, không quá lạnh.

- Hình 11.3c: Vệ sinh môi trường sạch sẽ: đảm bảo vệ sinh chuồng nuôi và môi trường xung quanh, thực hiện tốt việc thu gom và xử lí chất thải chăn nuôi.

- Hình 11.3d: Tiêm phòng vaccine đầy đủ theo quy định.

Tác dụng của một số loại vaccine trong phòng bệnh cho vật nuôi:

- Vacxin H5N1 phòng chống cúm gia cầm.

- Vaccine LMLM AVAC-V6 FMD Emulsion type O phòng bệnh lở mồm long móng cho gia súc.

- Vaccine mORCVAX phòng bệnh tả cho vật nuôi.

- Vaccine Newcastle phòng bệnh gà rù.

Trị bệnh là các biện pháp giúp cho cơ thể vật nuôi khỏi bệnh.

- Dùng thuốc kháng sinh điều trị cho gia súc, gia cầm: nhằm tiêu diệt (loại trừ) nguyên nhân gây bệnh trong cơ thể con vật.

- Dùng các loại thuốc điều trị triệu chứng, trợ sức, trợ lực: nhằm làm tăng sức đề kháng cho con vật, loại trừ mầm bệnh, chống stress, rút ngắn thời gian điều trị, con vật nhanh hồi phục, không bị còi cọc, giảm thiệt hại kinh tế

- Phẫu thuật: trị các bệnh nghiêm trọng.

Qua quan sát một đàn vật nuôi, nhận biết vật nuôi bị bệnh qua một số trạng thái sinh lí không bình thường của vật nuôi.

Dựa trên 5 biện pháp cơ bản phòng bệnh cho vật nuôi, học sinh đề xuất thêm những biện pháp phòng bệnh cho vật nuôi ở gia đình hoặc địa phương em. Qua đó, nêu mục đích của từng biện pháp.

- Nuôi dưỡng tốt:

   + Thức ăn, nước uống đảm bảo chất lượng, không sử dụng thức ăn bị hư hỏng, ôi, mốc.

   + Không dùng nước ao hồ, sông ngòi hoặc nước giếng có hàm lượng sắt cao cho vật nuôi uống.

- Chăm sóc chu đáo: 

   + Thường xuyên kiểm tra, thăm khám sức khỏe vật nuôi. 

   + Luôn vật nuôi nơi khô ráo, sạch sẽ bằng mọi biện pháp vì vật nuôi trong môi trường ẩm ướt, lạnh chân sẽ rất dễ mắc bệnh. 

- Cách li tốt: 

   + Cách li vật nuôi có biểu hiện bất thường để theo dõi và báo cáo người phụ trách (nếu có). Nếu vật nuôi chết, đưa ngay xác vật nuôi ra khỏi khu vực chăn nuôi và xử lý tuỳ từng loại bệnh.

   + Báo cán bộ thú y đến kiểm tra hoặc gửi mẫu vật nuôi ốm, chết đi kiểm tra.

- Vệ sinh môi trường sạch sẽ:

   + Chuồng trại phải đảm bảo phù hợp với từng đối tượng vật nuôi, thoáng mát mùa hè, ấm áp mùa đông, đảm bảo cách li với môi trường xung quanh.

   + Tẩy uế chuồng trại sau mỗi lứa nuôi.

- Tiêm phòng vaccine đầy đủ theo quy định:

   + Phòng bệnh bằng vaccine là biện pháp phòng bệnh chủ động có hiệu quả nhất. Khi đưa vắc xin vào cơ thể vật nuôi, chưa có kháng thể chống bệnh ngay mà phải sau 7 - 21 ngày (tuỳ theo từng loại vaccine) mới có miễn dịch.

   + Sử dụng vaccine phòng bệnh cho vật nuôi theo hướng dẫn của nhà sản xuất và theo dịch tễ từng vùng để hiệu quả phòng bệnh cao.