phân tích nhân vật dế mèn trong bài văn 'bài học đường đời đầu tiên'

Tô Hoài là một nhà văn nổi tiếng, ông có số lượng tác phẩm được xếp vào loại nhiều nhất của nền văn học Việt Nam. Phong cách sáng tác của Tô Hoài vô cùng gần gũi, thân thương khi ông viết về những truyện ngắn, những câu chuyện dân gian, những truyện thiếu nhi với những lời lẽ vô cùng giản dị và thân thương. Trong đó không thể không kể tới truyện Dế Mèn phiêu lưu ký, đây là một tác phẩm đặc sắc dành cho thiếu nhi, truyện mang lại rất nhiều ý nghĩa sâu sắc khi khắc họa hành trình trưởng thành của chàng Dế Mèn qua bao cuộc phiêu lưu nguy hiểm. Đoạn trích "Bài học đường đời đầu tiên" chính là đoạn mở đầu của tác phẩm này, thông qua đoạn trích chúng ta thấy được vẻ đẹp ngoại hình của chú Dế Mèn, nhưng đồng thời cũng rút ra được bài học đầu tiên mà chú đã phải trả giá bằng chính người bạn của mình - Dế Choắt.

Nhân vật trung tâm của tác phẩm là Dế Mèn, một chú dế khỏe mạnh và cường tráng. Bởi cậu có một chế độ ăn uống và tập luyện vô cùng lành mạnh. Mỗi ngày Dế Mèn đều dậy từ sớm để đào hố luyện tập đôi càng, tập sức bật nhảy, luyện cơ hàm bằng cách cắn nát vài ngọn cỏ. Chính vì vậy mà Dế Mèn lớn nhanh như thổi, chẳng mấy chốc mà trở thành một thanh niên to cao và khỏe mạnh. Không chỉ dừng lại ở việc miêu tả Dế Mèn, tác giả còn khéo léo xây dựng thêm nhân vật Dế Choắt - một anh chàng gầy gò, ốm yếu, ngược lại hoàn toàn với Dế Mèn. Tuy nhiên, Dế Choắt lại hơn hẳn Dế Mèn ở tấm lòng tốt bụng, hay giúp đỡ mọi người xung quanh.

Dưới ngòi bút tài hoa của Tô Hoài, các loài vật hiện lên sống động và chân thực. Cả hai nhân vật Dế Mèn và Dế Choắt đều được nhân hóa giống con người khiến cho câu chuyện trở nên hấp dẫn và thú vị hơn. Từ ngoại hình đến tính cách của con vật đều được hiện lên rõ nét trong từng câu chữ. Mở đầu đoạn trích, Tô Hoài viết: "Dế Mèn là đứa có tính kiêu căng, ngạo mạn". Điều này được thể hiện rõ qua chi tiết trêu chị Cốc rồi đổ tội cho Dế Choắt. Vì muốn chứng minh bản thân mình không nói dối, chị Cốc đã mổ Dế Choắt đến chết. Trước khi chết, Dế Choắt đã khuyên nhủ Dế Mèn bỏ được thói kiêu căng, xốc nổi. Sau khi chôn cất người bạn hàng xóm, Dế Mèn đã vô cùng ân hận và suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên của mình.

Thông qua cái chết và những lời khuyên của Dế Choắt trước khi chết, Dế Mèn đã nhận ra lỗi lầm của bản thân. Cậu hứa sẽ thay đổi và trở thành một người tốt hơn. Cái chết của Dế Choắt chính là bài học đầu tiên mà cậu cần ghi nhớ suốt đời. Có thể thấy rằng, đoạn trích "Bài học đường đời đầu tiên" đã đem đến cho người đọc những cảm xúc vô cùng sâu lắng. Thông qua nhân vật Dế Mèn, chúng ta rút ra được bài học cho riêng mình: đó là không được kiêu căng, tự phụ và xem thường những người xung quanh.